Stress
Home / Trajecten / Stress
Wat is stress?
Wanneer we ons veilig voelen kunnen de grote hersenen samenwerken en kunnen we ons vrij ontwikkelen zonder remmingen.
Is er sprake van stress, voelen we ons onveilig, is er een trigger, dan schiet ons lijf in de overleving. Wat er dan gebeurt is dat de grote hersenen niet meer samenwerken. De focus ligt nu op het overleven wat in de hersenstam, ons diepste brein, plaatsvindt. Het is het brein wat handelt en niet kan denken.
Je herkent dat wellicht dat je soms een gevoel hebt van: “Als het nu nog langer duurt dan….. word ik heel boos, ga ik weg of barst ik in tranen uit…”. Of soms gaat het zo snel dan ‘schiet’ je over het randje en wordt woedend, rent weg of barst in tranen uit. Als je dan weer rustig bent, vraag je je af wat je hebt gedaan! Het voelt dat je geen controle had op dat moment. En feitelijk is dat ook zo. Het lijf neemt het op dat moment over om te kunnen overleven.
De hersenen zijn in 3 grote groepen te verdelen:
- De grote hersenen die ook weleens het uilenbrein of denkbrein wordt genoemd. Deze hersenen bestaan uit een linker- en rechterhersenhelft en hebben we nodig om te kunnen denken, zoals op school.
- Ons middenbrein of ook wel het dolfijnbrein of voelbrein In dit brein komen alle sensorische prikkels binnen, dat wat we (aan)voelen, ruiken, proeven, zien, horen. Alle informatie komt daarmee als eerste in dit deel van onze hersenen binnen waar het gefilterd wordt of het veilig of niet veilig is. Is het veilig dan is er niets aan de hand en kunnen we ‘gewoon’ doorgaan met functioneren. Is het niet veilig dan wordt de informatie doorgegeven naar de hersenenstam.
- Onze hersenstam, ons diepste brein, of ook wel het krokodillenbrein of doebrein genoemd is erop gericht dat we kunnen leven en overleven. Het zorgt voor alle functies in ons lichaam die automatisch gaan zoals het kloppen van je hart, het stromen van je bloed door je aderen, het verwerken van je eten, enz. Daarnaast zorgen de hersenen dat we kunnen overleven. De hersenstam maakt dan stresshormonen aan die ervoor zorgen dat we gaan handelen. Wanneer we moeten handelen is het niet ‘handig’ om eerst nog eens rustig te gaan nadenken. Vandaar dat de grote hersenen op die momenten niet goed kunnen samenwerken.
Wat kan helpen bij stress?
Wanneer we in ons krokodillenbrein zitten, in onze overleving, zijn we gericht om iets te doen om ons weer veilig(er) te kunnen voelen. Praten heeft op deze momenten geen zin. Het zijn prikkels die op dat moment niet helpend zijn voor het overleven. Iedere ouder en leerkracht zal in die valkuil vallen dat je met je kind of leerling wil praten om het te helpen en dat je kind of leerling dan nog sterker gaat reageren (met boosheid, weglopen, huilen).
Wat we bij stress nodig hebben, is een manier om de stresshormonen weer te kunnen afvoeren. Dit kan voor iedereen weer anders zijn maar overkoepelend kan je zeggen dat iedereen het volgende nodig heeft:
- Afstand nemen van de situatie om tot rust te komen
- Beweging wat helpt om de stresshormonen af te kunnen voeren
- Water drinken om de organen schoon te kunnen spoelen
Inzicht in wat er gebeurt en wat je nodig hebt kan al heel helpend zijn voor een ouder, leerkracht en kind. Vandaar dat ik in de intake altijd uitleg geef over de hersenen en onze reactie op informatie die we als niet veilig ervaren.
Reflexintegratie (zie voor meer informatie bij reflexintegratie) helpt het zenuwstelsel weer tot rust te komen waardoor het middenbrein minder snel de informatie als onveilig ervaart en we meer vanuit de rust kunnen blijven reageren. Reflexintegratie is daarom een zeer helpende therapievorm om het stressniveau te verminderen.